Abbrèje e Còrzeca

Varianti esistenti: Abbree 'e Corseca (Napulitano) -

Artícule scritte 'n
sud-laziale/cominése

Da gl'anne 800 assá Abbrèje se suo trametate ‘n Còrzeca. Derante gle siécule suo menute da gl'Eggitte, da Nápule, Pádeva, Gèneva, Melane, é Terine.

Prima Mmegrazione Mizrahim

La štòria de gl'Abbrèje ‘n Còrzeca ne vè da gl'anne 800, quanne na ròssa mmegrazione menuta da gl'Egitte se štabbelètte a gle Sudd de l’ísera; na ròssa parte de ss’abbrèje mizrahim screvévane é parlávane l'abbrèje. La cchiupparte d’isse se suo štabbelite attòrn'a ne paése chiamate Livía, che se tròva ‘n cambagna vecin’a Puorteviécchie. Cchiù tarde, la chemunetà se spannètte appettutte ‘n Còrzeca. A cca paése de mendagna, ciérte chiése tiéve angora tracce de štremiénde scritt p'abbrèje affiangh'a ate scritte pe latine.

Mmegrazione de gl'abbrèje de l’Etalia meredienale

A cavagle tra gle 1500 é gle 1530, na meliara d’abbrèje menute da Nápele é de l'Etalia e gle Sudd scappárene da le perzecheziune é se štabbeliérene mmiés’a le mendagne de gle ciéndre de la Còrzeca.

Mmegrazione de gl'Askenazzite de Pádeva é de l'Etalia e gle Nòrd

chisse e Padovani

Askenazzite de Pádeva

Tra gl'anne 1590 é gl'anne 1684, gl'abbrèje askenazzite de Pádeva suo cheštritte a cambà dénd'a ne ghètte. Sse períede fòtte chine e preputènze condr’a la chemunetà abbráica. Na bòna parte decedètte dòppe sse fatte malamènde de scappà ‘n Còrzeca. Gl'abbetande gle nemmenárene "Padovani". Uoje la šterpiglia de gle Padovani è assá spasa ngòpp’a l’ Ísera de Bellézza.

Askenazzite de l'Etalia e gle Nòrd

Gle fenòmene de perzechezione chendinua a l’Etalia e gle Nòrd é la mmegrazione abbráica la cchiù chenesciuta seccède tra gle 1750 é gle 1769. Pasquale Paoli fecètte menì ‘n Còrzeca tra 5000 é 10000 Abbrèje de gle nòrd de l'Etalia : da Melane, da Terine, da Pádeva é da Gèneva, pe fà renasce l’ísera dòppe quatte siécule de deminie genevése. Suo cunzederate ‘n Còrzeca pare a tutte quande gle ate còrze, Pasquale Paoli dice ca:

« gl'Abbrèje tiéve gle štésse deritte de gle Còrz pecché spártene la štéssa sorte »

. Allescì gl'abbrèje petiérene pratecà líbberamènde la féde séa, cosa che nen éva pessíbbele a la cchiupparte e gle paise e gle munne de l'èpeca.

Israèle

La Còrzeca è gl'úneche pošte de l’Euròpa addó nesciune atte andisemite nen è štate má annetate é derande la Seconna Uèrra menniale, nesciune abbrèje de Còrzeca nen è štate denengiate.

A gle 1947, la Còrzeca ajetètte a crià gle štate d'Israèle é n’asseciazione Còrzeca-Israèle è nata pe peté riogne mègle le du chemunetà.