Ceuétta
Artícule scritte 'n
sud-laziale/cominése
La ceuétta [tʃǝˈwetːa] (Athene noctua, Scopoli 1769), è ne cegliucc rapace netturn de la famiglia de gl Strigidae.
Seštemáteca cagna
(1).jpg)
Se ne chenúscene 19 sottespèce:
Merfeleggía cagna
La ceuétta è lònga cchiù o méne 21–23 cm, mesura 53–59 cm da la ponda de na scénna a l’ata é tè ne pise che va da 100 a puoche cchiù de 200 gramm. È terzuta, cape larie é chiatt sènza gl típece ciuff a le rècchie de gl jefone chemune, uocchie giall é zamb lòngh chepèrt da sétele. La part ngima è grigg-brune gnaccate de ghiangh mindr a chélla pessott prevale le ghiangh, gnaccate de brune.
Spannemiénd é habitat cagna
La ceuétta ze tròva pe tutt gl Emesfère nòrd, a l’Auròpa, l’Asia é a l’Áfreca de gl nòrd. A l’Etalia è ne cegliucc ne muare chemune é è spase pe quasce tutta la penísera trann ca ngòpp’a l’Alp. Ce piace a abbetà vecin’a le case, addó ze tròvane gl uómmene, é a la zzòna de le culline. Nen sagl de cchiù de 1000 m d’avetézza pecché la néve ne gl fa trevà a magnà.
Bioleggía cagna
Cegliucc netturn pe antenemasia, la ceuétta a le vére pò èss attiva pure la séra é a prima mmatina, ma è assá víggele pure tutta la jernata.
Voce cagna
Le ceuétt tiéve ne larie repertòrie vecale. Gl mašchie caccia ne malangúneche "hu-u-ou" repetute cchiù vòte, dòpp 3–4 second. Cèrt vòte, prò, quann z’ave a defènn, le ceuétt allúcchene mmòde faštediuse.
Magnà cagna
La ceuétta è carnacchiara. Comm tutt gl Strigiformes, è capace d’agliott le prède sane sane, é puó riètta fòre le part che nen pò alleggerì (pire, pènn, diénd, òssa, cuocc cheratinezzate de gl nziétt). Ze magna píccule vertebrate (pure píccule de lèpre) é nziétt ruoss.
Repredezzione cagna
Fà gl nide tra marz é giugn. La fémmena fèta 2-5 òva ghiangh dénd a cèrt cavótera mmiés’a gl merrune, a gl álbere, a gl mórera de fabbrecate viécchie, dénd a tane abbandenate de mammífere de mèsa taglia é puó l’ajòcca pe circa 4 semmane. A sse períede gl máscure l’ajuta a caccià. Dòpp ne mése o puoch cchiù gl píccule lássane gl nide ma puonn cambà da sule sulamènd a 2-3 misce de vita.
Dénd a la cultura pepelare cagna
- La ceuétta, comm ne muare d’ate agnemale netturn, è cunzederate da le spèce andiche n’agnemale che pòrta sfertuna, é paricchie z’aúrane che nen candass ngòpp’a gl titt de casa. A l’andica Grècia[1], mméce, la ceuétta éva cunzederata sacra pe la déa Aténa (pecciò gl nome de gl jènere è: Athene; quigl de la spèce repòrta gl nome latine de gl cegliucc: A. noctua, ch’ò dice «netturna»), déa de le sapé é angora uoje è arrappresendata ngim’a ne muare d’abbeténera.
- Che gl tèrmene ceuétta ze ndènn pure na fémmena che ze la raccundenéa, che ama a ze fà dà accasione, allettènn ammerature facènn le vèrzera. Sse mòde de fà è date da gl fatt ca sse rapace, quann venéva addeprate da gl cacciature comm rechiame pe mbapucchià gl píccule pássere, gl allettava che ne mòde particulare de scennecchià, che nghénera, cecamire é ate mòss štrèuse che cheštituisc ne spettácule a gl quale le pessíbbele prède nen petévane resišt.
Annetaziune cagna
- ↑ Thompson, D'Arcy Wentworth. A glossary of Greek birds. Oxford, Clarendon Press 1895, p 46.
Lébbra cagna
- Cesare Della Pietà e Marco Mastrorilli, Gufi e Civette, Muzzio, 2008 ISBN 978-88-96159-05-7