Frávela salváteca

Artícule scritte 'n
sud-laziale/cominése

Frávela salváteca
Crassifecazzione scientìfeca
Dëminië	Eukaryota
Regn	Plantae
Sottërègn	Tracheobionta
Superdëvësion	Spermatophyta
Dëvësion	Magnoliophyta
Class	Magnoliopsida
Sottëclass	Rosidae
Órdënë	Rosales
Famiglia	Rosaceae
Tribbù	Fragarieae
Sottotribbù	Fragariinae
Jènërë	Fragaria
Spèc	F. vesca
Nommenclatura binommiale
Fragaria vesca L., 1753

Senuóneme

Potentilla vesca Scop.

Descrezzione

Èrva prènne, áveta 5–20 cm, rádeca de sguinze, fušte fine fine é curte.

Frunne

Suó érte, lònghe quasce comm'a gle scape, che ne pernucce peluse, ovale é tagliate a tré pèzzera. Gle late ngima è vérde cupe, quigle sotte è ghiangaštre é puoche peluse. Štelune aérie, che ne'míttene quasce má le rádeche.

Sciuore

Scape che 1 a 3 sciuore irte (quanne sarave addevendate frutte sarave appise), sèpale triangulare, 5 pètale ghianghe. Sceríscene da abbrile a giugne.

Frutte

Suó achènie nire é peccerigle, spase ngim'a gle recettácule abbettate, suó carnuse, ovale é rusce, é ze štaccane fácele fácele da gle cálece. Tutte quande sse cose mésse anziéme fave la frávela.

Frutte (fávesa bacca)

Addó ze tròva

Ce piace gle pòste a mèsa mbréa, mmiés'a gle favite, le pinéte, le fratte. Crésce da 200 a 1900 (2400) m. Šta a tutte le parte frédde é temberate e l'Eurasia.

Chenfesione

• Frávela mescata (Fragraria moscata Duchesne) chë tè fušte cchiù ruosse (20-40 cm) e frutte che nen ze štáccane fácele.
• Frávela vérde (Fragraria viridis Duchesne) che ne'tè gle štelune, le frunne cchiù pelose, pètale ghianghe-gialle, frutte sénza achènie sott'a tutte é che nen ze štáccane fácele da gle cálece.
• Frávela d'Innia (Duchesnea indica (Andrews) Focke, Fragraria indica Andr., Potentilla indica) che ze rechenosce pecché tè gle pètale gialle.

Use

Mmedecina

La rádeca è bòna comme aperetiva, depurativa é diurèteca é pò èsse addeprate da gl'artrítece, da gle reumátece é da chigle che tiéve la sciáteca é le prète a gle rine.

Le tisane é le frunne gióvane, senza pernucce, suó diurèteche é perguative é suó buone pe cheruà le mmalatíe e gle rine.

Gle decòtte fa remenì gl'appetite, è diurèteche é repelisce gle cuorpe da gl'ácede úrece.

Le frunne puonne èsse addeprate pe preparà mbiaštre condr'a le merròide é le piaje. Trettate ze míttene ngim'a gl'acciésse pezzeliénde.

Cucina

Le tisane e frávela puonne èsse addeprate pure pe seštituì gle tè.

Le frávele suó ne frutte ipecalòreche, dave 27 caluríe pe 100 g, ma attenzione a nen ne magnà truoppe ca ciérte perzune petéssene acchiappà allergíe é freccecarèlle.

Ze chenzúmane frésche é còtte (cerbétte, chembetture, resòlie, sciruppe, vine, suche pe véve é pe acchembagnà la carne).