Santa Filumena
Santa Filumena 'e Romma se fiura ca fuje na santa e martire cattolica d''o quarto seculo. 'A venerazzione suja, pero, accumminciaje 'int' ll'ottuciento, cu na scuperta archeologgeca; subbeto tante miracule fujeno assignate â ntravenzione suja. 'A devuzione suja fuje strummettiata d’’a 'o Santo Jean Vianney, ll'accussiditto Curé d'Ars, chi pure assegnava tante miracule n cchiù â ntravenzione suja.
Int'ô 1961, pero, Filumena fuje jettata d’’a 'o calannario 'e sante cattoliche, pecché 'e sscuperte archeologgeche nun fuje cunsiderate na dimustrazzione justa ca na tale martire asisteva propeto. 'O cunto accussì dramatico d''a vita suja è n'assempio 'e comme 'e sante leggennarie comme Catarenella 'e Lisandria capitavano int'â mitologgia crestiana; 'a storia suja è accezeonale pecché 'a leggenna suja surgeva durante n'ebbroca 'e arfabbetismo jennerale, e accussí 'a spanna 'e 'a numea suja po' essere addimustrava cu 'e ccarte 'e ll'ebbroca.
'A Scuperta d''o Sebburco cagna
Reste umane fuje scummigliate 'o 24 'e màrzo, 1802 'int'â catacomba 'e Santa Priscilla â Via Salaria a Romma. Cu 'e reste nc'era na cullezione 'e mmautonelle purtanno na scrizione a piezze cu 'e pparole LUMENA PAXTE CUMFI, pparole senza senso int nisciuna lengua canusciuta. Cheste pparole fuje resituate a leggere PAX TECUM FILUMENA, "Pace cu te, Filumena" pe llatino. N'assurtimento 'e vase, pure uno ca se dice cunteneva 'o sanghe, fujeno scuperte int' 'o sebburco pure.
Santa Filumena 'e Romma è 'a santa patrona d’’e Figlie 'e Maria e d’’e cause impossibbile.
Se pô truvà 'a basileca 'e suja a Mugnano d''o Cardinale, d’’e pparte 'e Nola, addù 'o cuorpo sujo fuje spustato 'int'ô 1805. Lloco nce stanno pure 'e mmautonelle d’’a catacomba.