Monoteismo: Cagnamiente nfra 'e versiune

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
C.R. (chiàcchiera | contribuzzione)
scancellà
Nessun oggetto della modifica
 
Riga 1:
Pe' '''monoteismo''' (d"o [[Lengua grieca|grieco]] "μόνος" = '''uneco''', '''solo''' e "θεός" = '''dio''') se 'ntenne 'a fede 'n 'na sola [[divinità]] identificata cu 'o termene [[Dio]].
{{delete|Traduzione automatica senza scrupolo.}}
{{T|italiana}}
e' [[religgione|religionì]] ca' propriamènt hannò chesta definiziòn sonò, in ordinè e' appariziòn storicà:
 
'E [[religgione|religgiune]] ca propriamente hanno chista definizzione song, 'n ordene 'e apparizzione storica:
* [[Atonismò]] nell''[[antìc Egittò]] ([[XIV secolò à.C.]]), consideràt comm a' primà formà e' monoteìsm attestatò.
* [[Zoroastrismò]] ([[1000 à.C.]]-[[800 à.C.]])
* [[Ebraismò]] l''epòc dell''esiliò babilonès è intòrn o' [[550 à.C.]]
* [[Cristianesimò]] ([[cattolicesimo]]/[[protestantesimo]]/[[ortodossì]])
* [[Islam]]ìsm ([[VII secolò]])
* [[Sikhismò]] ( [[XV secolò]] )
* [[Bahaismò]] ([[XIX secolo]])
 
* [[Atonismo]] int'â ll'[[antico Naggitto]] ([[XIV seculo AC]]), cunziderato comme 'a primma forma 'e monoteismo attestato.
Pìù propriamentè, pèrò, e' monoteìst attribuiscòn connotàt e' "personalìtà" o' propeto Dio talì ra differenziàrl ra e' altrè divinìtà, ca' nun sarebbèr altrò ca' semplìc creaziòn umanà (monoteìsm esclusivò) o altrè formè dellò stessò Dio (monoteìsm inclusivo).
* [[ZoroastrismòZoroastrismo]] ([[1000 à.C.AC]]-[[800 à.C.AC]])
* [[Giurieismo]] (nasce cu 'e [[Patriarche ebree]])
* [[Crestianesemo]] ([[cattolicesemo]]/[[protestantesemo]]/[[ortodosse]])
* [[Islam]]ìsm ([[VII secolòseculo]])
* [[SikhismòSikhismo]] ( [[XV secolòseculo]] )
* [[BahaismòBahaismo]] ([[XIX secoloseculo]])
 
== Vvoce currelate ==
Spèss si è avutà un''evoluziòn ra nu' [[cultò]] e' tipò [[enoteismo|enoteisticò]], aro' e' fedelì accettàn l''esistènz e' altrì dei stranierì, ma ''''adoràn sul ed esclusivamènt o' lorò Diò'''', a chello ''''''monoteisticò''''''.
 
* [[ToràhBibbia]]
== Evoluziòn storìc dei principàl monoteìsm ==
* [[BibbiàCorano]]
 
=== Atonìsm ===
[[Categurìa:Religgione]]
Nèl XV secolò primà e' Cristò, o' faraòn Amenòf IV introdùss na' rifòrm religiòs e' stampò monoteistìc in Egittò, o' pais ra isso governatò. Pur nun essendòv testimoniànz e' persecuziòn religiòs ca' avrebbèr accompagnàt talè riformà, essà prodùss a' graduàl chiusùr dei templì ra' religiòn tradizionàl e l''abbandòn obbligatoriò ro' cultò deglì antìch deì. Amenòf sostenèv l''ideà e' nu' unicò diò, o' sol (Atòn), generatòr e' vità, ca' cu e' suoì raggì (rappresentàt significativamènt comm manì protès o' fedelè) benedìc l''umanìtà. Significativamènt Amenòf mùtò o' propeto nomè in nu' celebratìv ro' nuovò dio (Akhenatòn) e trasfèrì a' sedè ro' govèrn ad na' nova cìttà, ra isso fondàt in onorè e' atòn (Akhetatòn). a' sua mortè, avvenùt in circostànz nun chiaritè, sègnò a' finè ra' sua riformà, ca' nun era statà intimamènt accettàt nè dal popolò, o' qualè avevà continuàt a praticàr e' antìch cultì, nè ra' castà sacerdotàl tradizionalè, ca' nun era dispòst ad accettàr chella diminuziòn e' poterè ca' fusse conseguìt cu a' finè dei cultì tradizionalì.
 
==== Ebraìsm ====
Il popolò d''[[Israelè]] si considèr o' Popolò Elettò dal Signòr qualè ''''reàm e' sacerdòt ppe o' restò ro' mondò''''. ppe potèr adempièr a talè impègn o' popolò ebraìc ha seguìt nu' lungò cammìn into riconoscèr l''unicìtà e' Dio ed o' rifiùt e' qualsiàs altrà divinìtà; a voltè, soprattùtt into periòd biblicò, talè procèss è statò caratterizzàt ra fenomèn e' accesò nazionalismò: poìché o' Signòr è o' creatòr e' tuttò l''Universò, o' politeìsm e l''idolatrià re' popolaziòn cananeè eranò vistì comm nu' pericòl ppe l''esistènz stessà ro' Popolò e ra' sua unìtà nazionale.
 
ìl popolò elettò. e' credènt e' chesta religiòn aspettàn nata vota a' venutà ro' messià.
 
==== Cristianesìm ====
{{vèd anche|Cristianesimo}}
Nèl cristianesìm l''unicìtà e' Dio è in relaziòn cu a' divinìtà ro' figlie e dellò Spiritò, comm esprèss int'a' [[Trinità|dottrìn trinitarià]], definìt a seguìt ra' controversià arianà into IV secolò. na' descriziòn sintetìc e' chesta visiòn è chella contenùt into [[Catechìsm ro' conciliò e' Trentò]]":
 
''''dobbiàm pure confessàr l''esistènz e' nu' sul Diò, nun e' cchiu' deì. Attribuènd infàtt a Dio a' suprèm bòntà e perfezionè, è inconcepibìl ca' l''infinìt e l''assolùt si riscontrìn in cchiu' d''ùn soggettò''''" .... "''''Tr e' fattò song e' perzone nell''unìc Divinìtà: chella ro' Padrè, ra nisciuno generatò; ro' Figliò, generàt dal pate anteriormènt a tuttì e' secolì; dellò Spirìt Santò, pur dall''eternìtà procedènt dal pate e dal Figliolò. Nell''unìc sostànz divinà o' pate è a' primà Persòn chè, cu o' figlie unigenìt e cu o' Spirìt Santò, formà nu' sul Diò, nu' sul Signorè, nun già int'a' singolarìtà e' un''unìc Personà, bènsì int'a' trinìtà e' un''unìc sostanzà''''". a' [[Chiès e' Gèsù Cristò dei Santì deglì Ultimì Giornì]], comunemènt dettà Chiesà mormonè, considèr e' componènt a' trinìtà comm tre esserì distìnt e separàt pur essènd unitì int'e' propòst ed intentì.
L visiòn trinitarià nun è fattà proprià dai [[Testimòn e' Geovà]] ca' consideràn Gèsù Cristò comm nu' dio minorè rispètt a Geovà Dio pate ppe e' testimonì.
 
==== Islàm ====
L''Islàm ha fattò proprì moltì elemènt dell''ebraìsm e ro' cristianesimò. comm e' ebreì, e' musulmàn professàn nu' monoteìsm "radicalè". Vedènd in Cristò nu' profèt e nun o' figlie e' Diò, consideràn e' cristianì, vistà a' [[Trinità|teorìa trinitarià]], dei politeistì. o' lorò dio é chiammat Allàh, a' lorò bibbià si chiamà Coranò.
 
==== Bahaìsm ====
{{Vèd anche|Bahaismò}}
 
== Vocì correlàt ==
* [[Bibbià]]
* [[Toràh]]
* [[Vangelò]]
* [[Coranò]]
* [[Credènz religiosà]]
* [[Politeismo]]
 
{{Portale|Bahai|Cristianesimo|Ebraismo|Islam|religioni|Sikhismo}}
 
[[Categoria:Fòrm e' credenza]]
[[Categoria:monoteismo]]
 
 
[[àr:ديانات توحيدية]]
[[tà:ஒரு கடவுட் கொள்கை]]
[[zh-yuè:一神論]]