Frávela salváteca: Cagnamiente nfra 'e versiune
nisciuno oggetto d' 'o cagnamiento
Nessun oggetto della modifica |
Nessun oggetto della modifica |
||
|
|famiglia=[[Rosaaceae]]
|sottëfamiglia=
|tribbù=[[Fragarieae]]
|sottëtribbù=
|jènërë=[[Fragaria]]
== Nòm sciëndífëchë ==
''Fragaria vesca'' L.
== Dëscrëzzion ==
Èrva prènn, rádëca ë sguinz, fušt fin fin, curt, ávëta 5-20 cm.
=== Frunn ===
Suó ert, lòngh quasc comm a gl [[scap]], chë në përnucc pëlus, oval e tagliat a tre pèzzëra. Gl luat pë ngòppa è verd cup, quigl pë sott è gghiangaštr e puoch pëlus. [[Štëlun]] aérëë, chë në’míttënë quasc má lë rádëchë.
=== Sciuor ===
Scap chë 1 a 3 sciuor irt (quann suó addëvëndat frutt sarav appis), [[sèpalë]] triangular, 5 [[pètalë]] gghiangh. Scëríscënë da abbril a ggiugn.
=== Frutt ===
Suó [[achènië]] nir e pëccërigl, spas ngim’a gl [[rëcëttáculë]] abbëttat, carnus, oval e rusc, chë zë štaccanë fácëlë fácëlë da gl [[cálëcë]]. Tutt ssë cos mess anziem fav la frávëla.
[[File:Walderdbeeren - Fragaria vesca.jpg|left|thumb|Frutt|200px]]
== Addó zë tròva ==
Cë piac gl pòst a mèsa mbréa, mmies a gl favit, lë pinet, lë fratt. Cresc da 200 a 1900 (2400) m n.l.m.
Šta a tutt lë part fredd e tëmbërat ë l’Aurasia.
== Zë pò chenfonn che … ==
*Frávëla mëscata (''Fragraria moscata'' Duchesne) chë tè fušt cchiù ruoss(20 a 40 cm) e frutt chë nën zë štáccanë fácëlë.
*Frávëla verd (''Fragraria viridis'' Duchesne) chë në tè gl štëlun, lë frunn cchiù pëlos, pètalë gghiangh-ggiall, frutt senza achènië sott a tutt e chë nën zë štáccanë fácëlë da gl [[cálëcë]].
== Us ==
=== Mmëdëcina ===
La rádëca è bbòna comm apërëtiva, dëpurativa e diurètëca e puonn èss addëprat da gl artrítëcë, da gl reumátëcë e da chigl chë tiev la sciátëca e prèt a gl rin.
Lë tisan ë lë frunn ggióvanë, senza përnucc, suó diurètëchë e përguativ e suó bbuon pë chëruà lë mmalatíë ë gl rin. Puonn èss addëprat pë prëparà mbiaštr condr a lë mërròid e lë piaj. Gl rëcòtt fa vënì gl appëtit, è diurètëchë, rëpëlisc gl cuorp da gl ácëdë úrëcë. Trëttiat zë míttënë ngim’a gl accèss pëzzëlènd.
=== Cucina ===
Lë tisan ë frávëla puonn èss addëprat pur pë sëštituì gl tè.
Lë frávëlë suó në frutt [[ipëcalòrëchë]], dav 27 [[caluríë]] pë 100 g, ma attënzion a nën në magnà truopp ca ciert përzun pëtéssënë acchiappà allërgíë e frëccëcarèll.
Zë chënzúmanë fresch e còtt (cërbett, chëmbëttur, rësòlië, scirupp, vin, such pë vev e pë acchëmbagnà la carn).
| |||