Campania: Cagnamiente nfra 'e versiune

L'isula 'e Ischia, 'e 46 [[km²]] 'e suprafiggie e 61 mila abitante circa, jè 'a cchiù grossa 'e ll'isule d' 'o [[Gurfo 'e Napule]]. D'o punto 'e vista ammenistrativo se sparte a seje cummune: [[Barano d'Ischia]], [[Casamicciola Terme|Casamicciula]], [[Forio|Furijo]], [[Ischia (NA)|Ischia]], [[Lacco Ameno]], [[Serrara Fontana]], pure ca è stata appresentata na pruposta 'e leggia regionala 'e iniziativa popolarèsca pe puté arrevà a nu ''''Cummune Unico'''' 'e l'Isula 'e Ischia, criato pe [[referendum]] popolare. Pe 'o mumento se sta aspettanno n'indizione da parta d' 'a Reggione Campania, pure ca nun ce stanno obblighe a pruposeto. D'o punto 'e vista naturale l'isula appresènta assaje caratteristiche, ca le veneno pure da l'origena vulcanica, ca tra l'ati cose ha rennuto possibile o sviluppo 'e n' attività economica prupizia, mannata annanze d'o [[turismo]] sia termale, ca balneare. 'O [[Monte Epomeo]], è 'a cimma cchiù ajaveta 'e ll'isula, cu 789 metre. Pe ce arrevà se pote ì finonfi â lucaletà annummenata Funtana e da là s'à da ì annanze a père finonfi e 'ncoppa â vétta o, comme ausaveno 'e campagnuole antanne, 'n cuollo ê ciucce. A vecino â cimma 'e tufo vèrde ce stanno 'e rjeste 'e n'eremo e 'a chiesélla addedicata a [[San Nicola 'e Mira|S. Nicola 'e Bari]]. D'a cimma se pote veré na visuale 'e bellèzza 'ncumparabile ca va da Capri, a [[Ponza]], [[Gaeta]], Napule, 'o [[Vesuvio]], 'e [[Monte Lattare]] e 'a penisula surrientina.

D' 'o punto 'e vista [[precipitazioni|precipitativo]], a chiù parta d' 'a regione arresulta esposeta ê vjente ummete atlantiche pe 'a vecenanzia relativa d' 'a dorsala appenninica â custjera. Ne cumsègueno valure chiù tosto abbundante pure 'ncoppa ê ccoste (media attuorno a 1.000 mm pe anno, a parte cocche valore nu poco 'nferiore 'ncoppa ô litorale casertano). Cosa curiosa, 'e valure minime 'e chiovere se rigistreno propeto chiù int'a ll'entrotèrra da chell'ato lato d' 'o sparte-aque appennineco: chest'urdemo tenne a fà saglì a ovèst finonfi e 2.000 mm 'e valure pluviometriche 'e cocche località 'e ll'[[Irpinia]], pe tramente oltre ô sparte-aque a est s'acala subeto finonfi e 600-700 mm.

Verzo 'o finale d"o [[V seculo]] 'e [[lungobarde]] calajeno 'n [[Italia]] arrevànno finonfi â Campania. Cu 'a funnazzione d' 'o [[Ducato 'e Beneviento]], e pò cu 'a caruta 'e [[Pavia]], addeventaje prencepato e verzo 'o [[XI seculo]] addeventaje pussesso d"o puntefice (annummenato d'e storiche ''''o barcone d"o [[Papa]] 'ncoppa ô Sud Italia''''), 'a Campania perdètte ll'unità, pecché 'o riesto d' 'o territorio rummanètte a [[Bisanzio]]. L'anno [[1030]] 'e [[nurmanne]] acquisètteno 'o feudo 'e [[Aversa]], primmo pussèsso loro ô Sud Italia. 'A Campania fuje pò aunita cu 'o [[Regno 'e Sicilia]], e miso 'n mano ê suvrane respettive ([[Altavilla]], [[Hohenstaufen]], [[Angioine]] e [[Aragunese]]). 'O Regno 'e Sicilia addeventaje chiù tarde nu vicerègno d' 'a [[Spagna]], e 'o vicerré stèva 'e sède a [[Napule]], ca era addeventata [[Capitale (città)|capitale]] d' 'o Regno 'e Sicilia, e po' d' 'o [[Regno 'e Napule]], dint'ô [[1266]]. 'A pulitica d' 'e suvrane spagnuole stéva da parta d' 'e cete chiù aggiate: chesto provocaje 'e rebellione d'a parta d' 'e cclasse chiù povere. Una d' 'e ffiùre d' 'a rebellione 'e chest'epuca fuje [[Masaniello]], ca purtaje annanze na campagna agguerruta contro ô vicerré.