Verzione d’’e 22:30, 13 set 2018 càgna TeenAngels1234 (chiàcchiera \| contribuzzione) 23 432 modifiche Nessun oggetto della modifica ← Càgnamiento cchiù viecchio		Verzione d’’e 22:32, 13 set 2018 càgna sfàjere TeenAngels1234 (chiàcchiera \| contribuzzione) 23 432 modifiche Nessun oggetto della modifica Cagnamiénte successivo →
Riga 38: [[Fiùra:MER Spirit Lander Pan Sol16-A18R1 br2.jpg\|thumb\|upright=0.9\|'O modulo 'e sbarcaggio 'e [[Spirit (rover)\|Spirit]] futugrafato r{{v}}ô rover stisso aroppo 'o sbarcaggio (2004).]] Ô 2003 ll'[[~~Agenzia~~Aggenzia Spazziale Europea\|ESA]] lanzaje 'o [[Mars Express\|Mars Express Orbiter]] nzemmora 'o modulo 'e sbarcaggio [[Beagle 2]], ca fuje addecchiarato perduto nt'ô Frevaro 2004<ref name="missions" />. 'A chiorma r{{v}}o [[Planetary Fourier Spectrometer]], alluggiata rint'ô satiellete, addunaje 'o rrafagno 'e metano. Nt'ô Giugno 2006 ll'ESA annunziaje 'o smecciamiento 'e [[Aurora polare\|aurore]]<ref>{{cita web\|url=http://www.nature.com/nature/journal/v435/n7043/abs/nature03603.html\|titulo=Discovery of an aurora on Mars\|autore=Bertaux et al., Jean-Loup (9 'e Giugno 2005)\|acciesso=24 'e Nuembre 2008 \|lengua=en}}</ref>. 'O 12 'e Austo 2005 fuje 'a bbota 'e [[Mars Reconnaissance Orbiter]] r{{v}}a NASA, ca appassaje â meta ô 10 ì'e Marzo 2006 ppe na messione 'e ruje anne. Ntra 'e busse nce steva 'a ffà na mappa r{{v}}o turrieno 'e Marte e r{{v}}e cunnizziune atmosfereche ppe truà nu loco ppe sbarcà nt'ê messiune aroppo. 'O Mars Reconnaissance Orbiter scattaje 'e primme mmaggene 'e vvalanghe nt'ô polo 'e coppa r{{v}}o chianeta ô 3 'e Marzo 2008<ref>{{cita web\|url=https://science.nasa.gov/science-news/science-at-nasa/2008/03mar_avalanche\|titulo=Avalanches on Mars\|autore=Tony Phillips\|acciesso=29 'e Majo 2017 \|lengua=en}}</ref>. 'O [[Phoenix Mars Lander]], lanzato ô 4 'e Austo 2007, appassaje 'o polo 'e coppa ô 25 'e Majo 2008<ref name="missions" />. 'O modulo teneva nu vrazzo meccaneco cu nu raio 'e azzione 'e 2,5 metre ppe forà ppe nu metro 'o turreno, na telecamera piccirlla ca 'o 15 'e Giugno 2008 scuprette na sustanza ca ô juorno 20 r{{v}}o stisso mise s'addunaje jessere acqua<ref>{{cita web\|url=http://www.nasa.gov/missions/solarsystem/phoenix_water.html\|titulo=Phoenix: The Search for Water, NASA\|acciesso=23 'e Nuembre 2008 \|lengua=en}}</ref><ref>{{cita web\|url=http://uanews.org/node/20276\|titulo=Frozen Water Confirmed on Mars \|autore=University of Arizona news\|acciesso=23 'e Nuembre 2008 \|lengua=en}}</ref>. 'A messione fernette ô 10 'e Nuembre cu 'o perdemiento 'e tutt{{v}}e cuntatte quanne accumenciaje 'a vernata marziana. N'avette socciesso mmece 'a messione [[Fobos-Grunt]] pp'â luna Fobos, lanzata nt'ô Nuembre r{{v}}ô 2011 e caruta nterra 'o Jennaro aroppo, aroppo ca cierte prubbreme tecnece aroppo 'o trazeto int'â ll'[[orbeta terriestre vascia]] nun facettero ngarrà 'o gammeno<ref name="missions" />. Ntr'ô 2007 eô 2011, ll'ESA e ' Russia purtajeno a na fintaria r{{v}}o viaggio 'e ll'uommene ppe' Marte e rituorno, pe 'o pruggetto [[Mars-500]]<ref>{{Cita web \|url=http://mars500.imbp.ru/index_r.html \|titulo=Проект "Марс-500" (Projekt "Mars-500")\|editore=mars500.imbp.ru \|lengua=ru \|acciesso=13 'e Julio 2018}}</ref>. === Messiune 'e mmò === Riga 110: 'O rrovagno 'e acqua ô stato liqueto nt'â supraffigia jè mpossibbele ncopp'â Marte ppe bbia r{{v}}a pressione atmosfereca truoppo vascia<ref>{{cita web\|url=http://www.agu.org/pubs/crossref/2001/2000JE001360.shtml\|titulo=On the possibility of liquid water on present-day Mars\|autore=Haberle, R. M.; et al. (2001) \|urlarchivio=https://web.archive.org/web/20090105174537/http://www.agu.org/pubs/crossref/2001/2000JE001360.shtml \|dataarchivio=5 'e Iennaro 2009 \|acciesso=29 'e Abbrile 2017 \|lengua=en}}</ref><ref>{{cita web\|url=http://daleandersen.seti.org/Dale_Andersen/Science_articles_files/Heldmann%20et%20al.2005.pdf\|titulo="Formation of Martian gullies by the action of liquid water flowing under current Martian environmental conditions"\|autore=Heldmann, Jennifer L.; et al. (7 'e Majo 2005)\|acciesso=28 'e Nuembre 2008 \|lengua=en}}</ref>, cu 'o nzarvamiento nt'ê zzone avasciate e pe poco tiempo. 'E masche tuttavòta songo agonnante: 'e pole marziane songo cummegliate sane sane 'e chiatre e 'o [[permafrost]] jè 'e na [[latitudine]] 'e 60º<ref>{{cita web\|url=http://www.agu.org/pubs/crossref/2006/2006GL025946.shtml\|autore=Kostama,Kreslavsky,Head.\|titulo="Recent high-latitude icy mantle in the northern plains of Mars",\|data=(3 'e Giugno 2006) \|urlarchivio=https://web.archive.org/web/20090318010946/http://www.agu.org/pubs/crossref/2006/2006GL025946.shtml \|dataarchivio=18 'e Marzo 2009\|acciesso=29 'e Abbrile 2017 \|lengua=en}}</ref>. 'A NASA, nt'ô mmarzo r'ô 2007 nunziaje ca si se scuoglie 'e chiatre sane, 'o chianeta sano sarrìa cummegliato 'e nu mare 'e unnece mietre<ref>{{cita web\|url=http://jpl.nasa.gov/news/news.cfm?release=2007-030\|titulo=Mars' South Pole Ice Deep and Wide".\|autore=NASA (15 'e Marzo 2007).\|acciesso=28 'e Nuembre 2008 \|lengua=en}}</ref>. Se penza ca nu tummolo 'e acqua stanno nt'â spissa [[criosfera]] marziana. 'A furmazzione r{{v}}a [[Valles Marineris]] e r{{v}}e ncarzie suoje remmostrano ca nt'â accumenzaglia r{{v}}a storia 'e Marte nce steva na gruossa nquantetà 'e acqua liqueta. Nu fatto ca mmette nvero se pò truà nt'â Cerberus Fossae, nu surco nt'â scorza 'e cinche meliune r'anne, arù bene 'o mare 'e chiatro vesebbele ncopp'â Elysium Planitia cu mmiezzo 'o Cerberus Palus<ref>{{cita web\|url=http://www.nature.com/nature/journal/v434/n7031/abs/nature03379.html\|titulo=Evidence from the Mars Express High Resolution Stereo Camera for a frozen sea close to Mars' equator\|acciesso=20 'e Decembre 2008 \|lengua=en}}</ref><ref>{{cita web\|url=http://www.jsg.utexas.edu/news/rels/112008.html\|autore=University of Texas at Austin\|titulo=Scientists Discover Concealed Glaciers on Mars at Mid-Latitudes\|acciesso=7 'e Abbrile 2009\|urlarchivio=https://web.archive.org/web/20110725200229/http://www.jsg.utexas.edu/news/rels/112008.html \|dataarchivio=25 'e Julio 2011 \|lengua=en}}</ref>. Tuttavota se pò penzà ca 'a [[Geomorfologgia\|morfologgia]] 'e sti turriene troua causa nt'â sstagnarola 'e curriente 'e lava e nun â ll'acqua<ref>{{cita web\|url=http://www.sciencemag.org/cgi/content/summary/307/5714/1390a\|titulo=PLANETARY SCIENCE: Ice or Lava Sea on Mars? A Transatlantic Debate Erupts\|autore=Richard A. Kerr\|acciesso=20 'e Decembre 2008 \|lengua=en}}</ref>. 'A natora r{{v}}o turreno e 'a lagnosia termeca spiccicata â chella r{{v}}e chianure 'e Gusev, nzemmora ô rrovagno 'e furmazziune cu 'a nfanzia 'e cuppette e 'a summeglianza 'e vurcane, pare ca mettene nvero sta idea. 'A [[stechiometria]] mulare frazzionaria 'e ll'acqua nt'â chelle aree jè sulo r{{v}}o 4%<ref>{{cita web\|url=http://www.agu.org/pubs/crossref/2007/2007JE002887.shtml\|titulo="Concentration of H, Si, Cl, K, Fe, and Th in the low and mid latitude regions of Mars"\|autore=Journal of Geophysical Research, Planets 112: E12S99, Boynton \|urlarchivio=https://web.archive.org/web/20081201165013/http://www.agu.org/pubs/crossref/2007/2007JE002887.shtml \|dataarchivio=1º 'e Decembre 2008\|acciesso=29 'e Majo 2017 \|lengua=en}}</ref>, ammacare pe bbia 'e mminarale idrate<ref>''Topographic control of hydrogen deposits at low latitudes to midlatitudes of Mars'', ''Journal of Geophysical Research'', W. C. Feldman, T. H. Prettyman, S. Maurice, vol. 110, n. E11, 2005.</ref> e nu ppe 'o chiatro suprafficiale. Grazzie â 'e ffutugrafie â auta resoluzzione r{{v}}o [[Mars Global Surveyor]] se nzajaje 'o rrafagno 'e cumprecate rezze natorale 'e drennaggio, cu curze prencepale e cuncurze. Se ponno spisso veré elemiente morfologgece ntreppecabbele cummo [[conoide 'e deiezione]] e [[Delta 'e sciummo]], ca fanno penzà a n'~~agento~~aggente liqueto spiccicato â ll'acqua e nun teneno luntanante gnefecante respietto â 'e sciumme terriestre. 'A messione r{{v}}o rover [[Mars Science Laboratory]] (mpurre annumenato Curiosity) facette alleggestrà pp'â primma bota mmaggene â bbeceno 'e cuonche marziane reggenate â curze 'e acqua, cu carattere [[sedimientologgia\|sedimientologgece]] tale e quale â chille nt'â Terra. 'O Mars Global Surveyor tuttavòta futugafaje cocca centinaja 'e asempie assumegliante â ncarzie 'e trasoramiento addu 'e craterie e 'e canyon. Sti scasamiente ([[gully]]) se ponno truà cchiù nt'ê aute r{{v}}o lato 'e vascio e tutte quanne tenenu na renza 'e 30º a respietto 'o polo 'e bascio<ref>{{cita web\|url=http://www.sciencemag.org/cgi/content/abstract/288/5475/2330\|titulo=Evidence for Recent Groundwater Seepage and Surface Runoff on Mars\|autore=Michael C. Malin, Kenneth S. Edgett\|acciesso=20 'e Decembre 2008 \|lengua=en}}</ref>. Nun fujeno truate nmagnature o cratiere, lascianno penzà â na furmazzione 'e frisco. [[Fiùra:Centauri Montes Region of Mars, 1999 and 2005.jpg\|thumb\|upright=0.9\|Novo deposeto nt'â nu craterio nt'â riggione Centauri Montes]] Nu asempio 'e stu fenomeno 'e trasorazzione r'ô turreno se pò veré nt'â na pennechella cu [[gully]] allepreso nt'â ruje mumiente: nt'ô siconno nce steva nu elemiento 'e culore chiaro ca jè nu novo deposeto 'e stierre. Michael Meyer, ì'o responsabbele r{{v}}o Prugramma 'e Esplorazzione Marziana r{{v}}a NASA, rrechiaraje ca sultanto nu frusso 'e mmateriale cu tanta acqua ô stato liqueto pò ffà nu stierro cu chella nfanzia e chillu culore. Tuttavota nun jè possebbele scudere ca ll'acqua bene â cchiogge o â ll'ate jonte ca nun stanno nt'ô turrieno<ref>{{cita web\|url=http://www.nasa.gov/mission_pages/mars/news/mgs-20061206.html\|titulo=NASA Images Suggest Water Still Flows in Brief Spurts on Mars\|autore=NASA\|acciesso=7 'e Abbrile 2009 \|lengua=en}}</ref>. 'A ll'ate scenarie fujeno chiaitate, nzemmora 'a possebbeletà ca 'e stierre beneno r'ê chiatre 'e anidride carobneca o r{{v}}a 'o muvemiento r{{v}}e ppovere ncopp'â supraffigia<ref>{{cita web\|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/sci/tech/6214834.stm\|titulo=Water 'flowed recently' on Mars \|autore=BBC\|acciesso=7 'e Abbrile 2009 \|lengua=en}}</ref><ref>{{cita web\|url=http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=6587226\|titulo=Water May Still Flow on Mars, NASA Photo Suggests \|autore=NPR\|acciesso=7 'e Abbrile 2018 \|lengua=en}}</ref>. 'A ll'ati nzaie 'e ll'asistenza 'e acqua rint'ô stato liqueto ncopp'â Marte beneno r{{v}}a scuperta 'e particulare minalare cumm'â [[ematite]] e 'a [[goethite]] ca cierte bote se formano sulo quanno nce stà acqua<ref>{{cita web\|url=http://www.jpl.nasa.gov/releases/2004/88.cfm\|titulo=Mineral in Mars 'Berries' Adds to Water Story\|autore=NASA\|data=18 'e Marzo 2004\|acciesso=7 'e Abbrile 2018\|urlarchivio=https://web.archive.org/web/20071109185031/http://www.jpl.nasa.gov/releases/2004/88.cfm\|dataarchivio=9 'e Nuembre 2007 \|lengua=en}}</ref>. 'E filo, nt'ê stisse tiempe r{{v}}a scupierta 'e nove nzaie 'e ll'asistenza 'e ll'acqua, beneno rebattute penzate sciuvé grazzie â 'e sturie ì'e mmaggene â auta resoluzzione (30 cm) mannate r'ô Mars Reconnaissance Orbiter (MRO)<ref>{{cita web\|url=http://www.sciencemag.org/cgi/content/abstract/317/5845/1706\|titulo=A Closer Look at Water-Related Geologic Activity on Mars\|autore=McEwen, A. S.; et al.\|data=18 'e Marzo 2004\|acciesso=7 'e Abbrile 2009 \|lengua=en}}</ref>. 'O 1º 'e Aùsto [[2008]] 'a sonda [[Phoenix Mars Lander\|Phoenix]] truaje [[acqua]] annevata, scavanno 'e cocco centimetro 'a supraffigia 'e Marte, ma 'o chiatro jè sobbremato nt'â [[sol (astronomia)\|sol]] sanza nisciuna smangiatura<ref>P. H. Smith, 3 'e Julio 2009, ''H2O at the Phoenix Landing Site'', ''Science'', vol. 325, n. 5936, pp. 58–61.</ref>.

Marte: Cagnamiente nfra 'e versiune