Turchia: Cagnamiente nfra 'e versiune
Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
m corr using AWB |
Nessun oggetto della modifica |
||
Riga 62:
 fine d' 'o XVIII seculo, ll’Impero Ottomano seva 'ind'a na pusizzione d' inferiorità rispietto a ll’Europa: 'a Russia s'heva cunquistata 'a [[Crimea]] e s'vuleva piglià territorjie 'ind'e Balcane oltre ca a vulè stennere 'o putere suojo 'ind'a ll’ Asia centrale; l’Angleterra seva addivintata assaje putente 'ind'o [[Mar Mediterraneo|Mediterraneo]] e ausava ll’impero ottomano comme difesa contro 'a Russia.
Ll’equilibbrio 'e putere fuje scunquassato na primma vota 'ind'o 1831, quanno ll’invasione d' 'a Siria da parte 'e Muhammad ‘Ali, ll’innipennente guvernatore Ottomano d' 'o [[Naggitto]], purtaje â chiusura d' 'e strette, cu' 'ngrese, russe e austriace ca arresolvetteno. N' atu fatto 'e cheste nce fuje cu' 'a [[Guerra 'e Crimea]] (1854-56) e fernette ch' 'o Trattato 'e Parigge (1856) ca 'mpignaje 'e russe a luvà 'a mieza 'a flotta d' 'a lloro d'ô Mar Nero, ma facette addiventà 'a [[Rumania]] na pruvincia autonoma asotto 'a suvranità ottomana. 'Ind'o 1873 nce fujono 'rrevutate â Bosnia ed Erzegovina, 'rrevutate ca ereno avviate 'ind'o 1804-13 â [[Serbia]], mentre 'nfra 'o 1821 e 'o 1829 'a Grecia se era pigliata ll’innipennenza. Ll’intervento 'ind'o 1876 d' 'a [[Russia]] e 'o Trattato 'e Santo Stefano(1877) obbligajeno a ll'ottomane a cuncedere ll’innipennenza a [[Bulgaria]], Serbia, Rumania e Montenegro. P'apparà 'sta situazzione, ê russe se dette 'a
'Nfra 'o 1878 e 'o 1908 l’Austria stennette 'o putere suojo 'ngopp'a Serbia, Romania e Grecia mentre 'a [[Russia]] 'ngopp'a Bulgaria. 'Nfra 'o 1908 e 'o 1913 'o prucesso 'e spartizzione cuntinuaje: ll’Austria se pigliaje 'a Bosnia-Erzegovina, ll' esercite balcanice se pigliajono ll'ate territorie europei. Durante 'a [[Primma guerra munniale]], ll' ottomane se mettetero cu' Germania e Austria. Pe' conseguenza, fujono firmate ll' accorde Sykes-Picot(1916) ca diceveno ca 'a [[Franza]] essa avut'a avè 'o Libbano, 'a Turchia sudoccidentale, 'a Siria settentrionale, e ll’Iraq settentrionale; â Ngreterra attuccava 'o rriesto 'e ll’Iraq, 'a sponna
Aroppo a 'sti fatte venette a fora 'a figura 'e [[Mustafa Kemal Atatürk|Mustafa Kemal]], n' ufficiale 'e chello ca apprimma seva ll'esercito Ottomano, eroe 'e guerra p' 'o ruolo ch'avette 'ind'a [[battaglia 'e Gallipoli]], ca riuscette, cu' n'esercito 'a isso arrecucchiato,a libberà 'a Penisola Anatolica 'a ll' esercite d' 'e putenze furastiere. 'A Repubblica Turca fuje quinne funnata 'ind'o 1923, e Mustafa Kemal Atatürk addiventaje 'o primmo Presidente, asotto a isso 'a Turchia se trasfurmaje 'ind'a nu stato muderno e prugredito,tale e quale a ll'Europa 'e mò.
|