Artícule scritte 'n
sud-laziale/cominése

Gl puorr è na chianda èrvácea monocutilèdene e la famiglia e le Liliaceae. È cunzederata la spèce salváteca d'andó ne viéve le varietà cultevate.

Puorr
Crassifecazzione scientìfeca
Dëminië Eukaryota
Regn Plantae
Sottërègn Tracheobionta
Dëvësion Magnoliophyta
Class Liliopsida
Sottëclass Liliidae
Órdënë Liliales
Famiglia Liliaceae
Jènërë Allium
Spèc A. ampeloprasum
Nommenclatura binommiale
Allium ampeloprasum
L., 1753

Senòneme cagna

Allium gasparrini Guss., Allium albescens Guss., Allium bertolonii De Not., Allium byzantinum C. Koch, Allium getulum Batt. in Batt. & Trabut, Allium halleri G. Don, Allium leucanthum C. Koch, Allium mogadorense Willd., Allium paterfamilias Boiss., Allium tortifolium Batt. in Batt. & Trabut, Allium porrum L. subsp. eu-ampeloprasum Breistr., Allium scorodoprasum L. subsp. babingtonii (Borrer) Nyman, Porrum commune Rchb., Porrum sativum Mill.

Descrezzione cagna

 
Puorr scerite

È ávete affin’a 180 cm (cchiù spiss 40–70 cm).

Tè na cepòlla gghianga-giallaštra é, a gl luate, cepellétt appezzetuate.

Le frunn, che ze sécchene alla scerita, suó larie da 5 a 25 cm, suó de chelore grigg-vérd é aggramácciane gl fušt. Tiéve ne fòrt addore d’agl.

Gl sciuore suó despuošt a mbrèlla tonna (ne pò tené affin’a 500). Suó ermafredite, che ne perianz a 6 sèpale appezzetuate, é chelore che va da le ròsa a le gghiangh.

Spannemiénd cagna

Chianda de l’Auròpa medeterrania, se tròva dappettutt a l’Etalia. Crésc mmiés'a le cámbera, le vign, gl bòsch, le fratt é cand cand le víe, da gl mare a la mendagna (1.200 m).

Use cagna

Mmedecina cagna

Vè addeprata m’medecina pepelare pe ajetuà a alleggerì, pe le veduèlla, pe reduce la pressione arteriosa, pe caccià gl viérmene é pe gl ciamurr.

Cucina cagna

Gl mmiérn quann le frunn suó cchiù tènnere, chess viéve addeprate pe fà menèštr é frettiate. Ze puonn métt pure crude dénd’a le nzalate.

Le cepoll ze puonn còce sott a la cénnere o cunzervà sott uogl.