Artícule scritte 'n
sud-laziale/cominése

Gle uèmmere (AFN: /ˈwεmːǝrǝ/) è gle piézze de gl'arate che taglia la tèrra de chiatte.

Forma de gle uèmmere.
Arate sémblece
1. Ura
2. Accruocche p’attaccà
3. Accruocche pe métte a punde
4. Curtiégle
5. Scarapiégle
6. Uèmmere
7. Récchia

Štòria cagna

Na vòta gle uèmmere éva ne cugne de légne é éva gl'úneche piézze de gl'arate che spaccava la tèrra. Dòppe gle uèmmere fòtte fatte de fiérre. A gl'juorne d'uoje è fatte d'acciare.

Descrezzione cagna

Gle uèmmere è na lama de forma trapezzoidale, appeccecata che ciérte mbellune ngim'a la part'annanze de gl'arate, fermènne na cosa sola che la récchia. Cammeniènne, gle uèmmere taglia gle terréne de chiatte, permettènne a la récchia d'asà é de vetecà la fèlla de tèrra. Pe fà quésse è štate misse annanz'a la récchia, de sguinze é de traviérze respètt'a la derezione de cammine de gl'arate. P'arrènne cchiù fácele l'affennata dénd'a la tèrra gl'ave appeccecate na ponda d'acciare: gle scarapiégle.

La perzione de tèrra fatiata che na passata depènne d’accomme è misse a punde gle uèmmere (quasce sèmbe che n'ángule de 35°-50° respètt'a la derezione de cammine é de 20° respètt'a la nghianata, fermènne ne chiane ngandate che ze riogne che la seperfice curva de la récchia).

Anziém'a gle scarapiégle, gle uèmmere è gle piézze de gl'arate che ze chenzuma de cchiù, pecciò adda èsse cagnate ogne tande. Gle númmere de vòte che z'adda cagnà depènne d'accomme è tuošte gle terréne (cretuse, pretuse, …).

Etemeleggía cagna

Ne vè da le latine parlate *vĕmore, che metátese vecáleca de le latine vŏmere.

Variande dialettale cominése cagna

Lébbra cagna

  • Tassinari Giuseppe - Manuale dell'agronomo. Quinta edizione. Roma, REDA, 1976
  • Bodria Luigi, Pellizzi Luigi, Piccarolo Pietro - Meccanica Agraria. Volume I. Il trattore e le macchine operatrici. Edagricole, 2006. ISBN 88-506-5131-7
  • Antonio Saltini Storia delle scienze agrarie Edagricole 4 volumi 1984-89

Vuce asseciate cagna