Vesuvio
'O Vesuvio (Vĕsŭvĭus pe llatino) è nu vurcano attivo d’’a Campania a ll'est 'e Napule. È ll'unneco vurcano attivo 'e ll'Europa cuntinentale ad eruttà dint’’ê urdeme cient'anne, però nun erutta mmo. Ll'unnece ate vurcane attive taliane semmele songo ll'Etna e Stromboli ca so' situata ncopp’’ê isule.
| Vesuvio | |
|---|---|
 'O Vesuvio visto da Napule | |
| Stato/e |  Italia
|
| Reggione | Campania |
| Pruvincia/e | Napule |
| Autezza | 1281 m n.l.m. |
| Catena | Appennine |
| Diametro cratere | 500 m |
| Primma eruzzione | 79 |
| Urdema eruzzione | 1944 |
| Coordinate | 40°49′N 14°25′E |
| Mappa 'e localizzazione | |
  Vesuvio | |
'O Vesuvio fuje cunsiderato d’’e Griece ed d’’e Rommane comme sacra 'a ll'arroio e semidio Ercolo, e 'o comune Ercolano, custruito pe 'o pere sujo, pigliaje 'o nomme sujo d'isso.
Ê pedimmentine soje se troveno 227 spece d'animale e 612 spece 'e chiante.
Fuje pure cannidato pe' sette meraviglie naturale d'o munno, arrivvanno quattuordicesimo.
Origgine d’’o nomme
cagnaNce songo tre tteurie ncopp' 'e riggene d’’o nomme Vesuvio:
- Ercolo fuje figlio 'e Giove e Alcmena, na femmena 'e Tebe. Giove fuje canusciuto pure comme Ves quanno fuje 'o dio d’’a chioggia. Tanno, n'ato nomme p'Ercolo fuje Vesouvios, "figlio 'e Ves." Chisto nomme fuje scurrutto comme "Vesuvius" e po' "Vesuvio".
- D’’a parola osca fesf ca vô dicere "fummo".
- D’’a rareca proto-inno-europea ves- ca inneca "fuculare".
Giugrafìa
cagna'O Vesuvio sta 'a part’’e sud-est d"a cità 'e Napule, int'â Campania, int'ô Parco Nazziunale d"o Vesuvio ca venette criato int'ô 1995. 'O Vesuvio è aveto 'e 1281 m[1]. 'O vurcano sta int'â na parziale caldera 'e 4 km 'e diametro. Sta caldera è 'a parte restante d"o viecchio Monte Somma, ca sprufundaje aropp’’a ll'eruzione d"o 79, cuanno na parete sana sparafonnaje 'o lato sud.[2] Pe sto mutivo tutt’’o cumplesso vurcaneco se chiamma "Somma-Vesuvio"[3][4] e c’’o nomme "Vesuvio" se vuò 'nnicà 'o cono 'e dinto, o Gran Cono.[5]