Presebbio

Dint'â religgione crestiana, 'o presebbio è na misa nscena d’’a Nasceta 'e Giesù criaturo, zoè 'a nasceta 'e Giesù 'e Nazareth. 'O presebbio è sempe accuppiato cu 'a festa 'e Natale.

'E tre Rre Magge

'O presebbio, na vota custruito, nun se tene pe sempe; nce stà 'a tradezzione d’’o priparà, habitualmente, nu poco 'e tiempo primma 'e Natale, 'a primma dummeneca 'e l'Avvento, a Napule s'ausa fà 'o presebbio 4 semmane primma 'e Natale, a ati parte mmece se fà 'a festa 'e San Nicola, 'o 6 'e dicembre o, nientimeno l'urdema semmana primma 'e Natale.

Na vota, 'o presebbio se teneva fatto fi ô 2 'e frevaro, 'a data d’’a presentazzione 'e Giesù ô Tempio 'e Gierusalemme ma ogge, spisso se leva 'a miezo e se smonta, poco adoppo d’’a Befana, 'o 6 'e jennaro, giusto pe nce dà 'o tiempo 'e mettere 'e tre Rre Magge.

Storia

Dint'ô Vangelo siconno San Luca, Giesù è nato dinto a na grotta. 'O posto addò fuje miso cunfròmme nato è stato sempe raccuntato comme a na magnatoja, ca 'n latino se dice "cripia".

San Francisco d'Assisi criaje 'o 1223 'o primmo presebbio, cu na rappresentazzione e na recustruzzione d’’a nasceta 'e Giesù criaturo, utilizzanno perzone riale, dint'â cchiesa soja a Greggio, Italia.

'E perzunaggie ('o criaturiello Giesù cuccato dinto a na magnatoja, San Juseppe, 'a Vergena Maria, 'e tre Re Magge, 'e pasture) erano state scigliute 'a miezo 'a ggente d’’o paese e, pure tutte l'animale erano overo.

'Mpilo st'ausanza se jette spannenno pe tutte l'Italia primma e po', pe tutto ‘o munno. Cu 'o tiempo se accuminciaje a mettere, ô posto d’’a ggente overo, cierti statuette 'e cera, 'e terracotta, 'e purcellane o 'e preta. 'E primme presebbie so' chille ca nuje canuscimmo pe rappresentazzione ca se facevano dinto 'e cchiese ô XVI seculo. Doppo, 'e presebbie accuminciajeno a essere mise pure dinto 'e case d’’a ggente.

'E varie tipe 'e presebbio

• 'O presebbio barocco: Accuminciajeno a èssere criate ô XVII seculo , quanno 'e presebbie accuminciajeno a guarnì 'e case d’’e nobbele ca ereno, a chella epuca, quase tutte quante 'e stile barocco.

• 'O presebbio napulitano: È accumparuto 'int'a ll' Italia ntra 'o XV seculo e 'o XVI seculo. Se pò cunziderà ca 'e presebbie napulitane, songo 'e primme presebbie muderne. 'E perzunagge songo statuette culurate e riccamente vestute.

• 'O presebbio pruvenzale: 'E presebbio pruvenzale s'ispirano â vita locale 'e tutte 'e juorne. Ll'artigiane fanno arrecampà, pe vvia d’’a rappresentazione d’’o presebbio, 'e perzunagge caratteristeche d’’o posto o, d’’e muorte d’’a famiglia. 'Stu tipo 'e presebbio accuminciaje ô XVIII seculo. A Marseglia nce agghiuntajeno pure 'e statuette pruvenzale (chille ca nuje chiammammo 'e pasture), ca rappresentavano 'e mestiere artiggianale d’’a zona: 'o mugnajo, ll'ammulatore, 'a lavannara etc.

• 'O presebbio vivente: È nu spettaculo rappresentato mmiezo ô pubbreco, ncoppe a nu presebbio fatto dinto a ll'ambiente naturale 'e nu paese e cu 'e perzunagge ca songo perzune e animale overo , vestute cu 'e vestite 'e ll'epuca e quanno nascette "'o Criaturiello".

Cumposizzione 'e nu presebbio

Dinto â tradezziona antica d’’o presebbio napulitano, 'a scena era rappresentata d’’e ruvine 'e nu tempio rumano, ca vuleva signifecà 'a fina d’’a civiltà antica annanze â nasceta d’’a crestinanità.

Doppo nu poco 'e tiempo però, pigliaje pè l'ausanza 'e rappresentà 'o presebbio, facenno addeventà 'o centro d’’a scena a na rotta o, a na stalla e, attuorno attuorno, nce se custruisce po' tutto 'o presebbio, cu 'a tratturia, 'e muntagne, 'o castiello 'e Erode, 'e pasture, l'angele, 'e zampugnare, Benito 'int'â capanna cu 'e pecurelle, 'e case, 'o ciummo, 'a lavannara e tutte l'ati perzunagge ca se so' venute accucchianno, durante ll'anno, dint'â tradezione d’’o presebbio napulitano.

Se mette sempe 'o Criaturiello Giesù ô centro d’’a scena, mmiezo mmmiezo 'a Maronna e San Juseppe. 'E spalle lloro, areto â magnatoja, ca è 'a cunnulella d’’o Criaturiello, nce stanno 'o voje 'e 'o ciucciariello, 'e dduje animale 'e stalla ca siconne â tradezzione so' chille ca hanno scarfato 'o criaturo c’’o sciato lloro. Po' se metteno dint'ô presebbio, 'e pasture e l'angele, pecché fujeno propeto ll'angele ca jetteno a dà a bbona nova ê pasture, 'a mmasciata ca era nato Giesù Cristo, 'o Salvatore.

Doppo 'a criazzione d’’e pasture, â Pruvenza, 'a scena po' cumprennere pur ati perzunagge, pur chille d’’e mestiere 'e ogge e fianco 'e perzunagge famuse ca vivono 'o juorno 'e hogge o ca so' addeventate nu simbulo d’’o paese. A Napule spisso se trovano ncoppo 'e presebbie pure 'e pasture ca affihùreno Totò, Eduardo De Filippo, Massimo Troisi e jucature d’’o Napule.

È ausanza 'e mettere pure na stella ncoppo ô titto d’’a rotta o, ncoppo ô presebbio. Chesta stella rappresenta chella ca, siconna ê Sacre Scritture, accumpagnava 'e tre Re Magge durante ô viaggio lloro, nfi â rotta a Betlemme. 'E tre Re Magge, Caspar, Melchiorre e Baltassarre, ca stanno a signifecà aunione 'e tutte 'e popole d’’a Terra, songo sempe vestute e guarnite cu 'e vestite ca stanno scritte dinto ê Vangele. Lloro però, veneno mise sulo 'o juorne d’’a Befana, pecché è propeto cu 'e riale ca lloro facetteno a Giesù Criaturo, ca è po' n'ata l’ausanza 'e festeggià 'a festa d’’a Befana, zoè 'a festa d’’e riale.