Uèmmere: Cagnamiente nfra 'e versiune

[[File:Lemiesz.svg|thumb|Forma de glgle uèmmere.]]

[[File:Old plough schema.svg|thumb|Arate sémplecesémblece<br/>1. Ura <br/>2. AccruocchAccruocche p’attaccà <br/>3. AccruocchAccruocche pe méttmétte a pundpunde <br/>4. CurtiéglCurtiégle <br/>5. ScarapiéglScarapiégle <br/>6. Uèmmere <br/>7. Récchia]]

GlGle '''uèmmere''' (da le [[Lengua latina|latine]] parlate ''*vĕmore'', che metátese vecáleca de le latine ''vŏmere'') è glgle piézzpiézze de gl '[[arate]] che taglia la tèrra de chiattchiatte.

Na vòta glgle uèmmere éva in ne [[cugncugne (attrézzattrézze)|cugncugne]] de [[légnlégne]] é éva gl 'úneche piézzpiézze de gl 'arate che spaccava la tèrra. DòppDòppe glgle uèmmere fòttfòtte fattfatte de [[Fierro|fiérrfiérre]]. A gl'juorne juorn d’uojed'uoje è fattfatte d’d'[[acciare]].

GlGle uèmmere è fatt da na [[lama]], de forma trapezzoidale, appeccecata che ciértciérte [[mbellone|mbellune]] ngim’angim'a la part annanz'annanze de gl 'arate, fermènnfermènne na cosa sola che la [[récchia (arate)|récchia]]. CammeniènnCammeniènne, glgle uèmmere taglia glgle terréne de chiattchiatte, permettènnpermettènne a la récchia d’asàd'asà é de vetecà la fèlla de tèrra. Pe fà quéssquésse è štate missmisse annanz 'a la récchia, de sguinzsguinze é de traviérztraviérze respètt 'a la derezione de cammine de gl 'arate. P’arrènnP'arrènne cchiù fácele l’affennatal'affennata dénd 'a la tèrra gl 'ave appeccecate na ponda d’acciare,d'acciare: glgle scarapiéglscarapiégle.

La perzione de tèrra fatiata che na passata depènndepènne d’accommd’accomme è missmisse a pundpunde glgle uèmmere (quasce sèmbsèmbe che n’ángulen'ángule de 35°-50° respètt 'a la derezione de cammine é de 20° respètt 'a la nghianata, fermènnfermènne ne chiane ngandate che ze riognriogne che la seperfice curva de la récchia).

Anziéma Anziém'a glgle scarapiéglscarapiégle, glgle uèmmere è glgle piézzpiézze de gl 'arate che ze chenzuma de cchiù, pecciò adda èssèsse cagnate ognogne tandtande. GlGle númmere de vòte che z’addaz'adda cagnà depènndepènne d'accommaccomme è tuošttuošte glgle terréne (cretuse, pretuse, …).

==VariandVariande dialettale cominése==

*'''uèmbruèmbre''' ([[Galleniare]]),