Gliunëdì: Cagnamiente nfra 'e versiune

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
Comino (chiàcchiera | contribuzzione)
Paggena nuova: {{LAZ}} '''Gliunëdì''' è gl juorn ë la sëmmana tra la dëménëka e gl martëdì. == Štòria ë la paròla == '''Gliunëdì''' pë napulëtan, akkuscì pur pë...
 
Comino (chiàcchiera | contribuzzione)
Nessun oggetto della modifica
Riga 3:
 
== Štòria ë la paròla ==
'''Gliunëdì''', pë napulëtan, akkuscì purkomm pë l'ávëtë lengh rëmanz (fòrëka gl përtëualles), në vè da gl latin ''lunae diem'' « juorn ë la gliuna ». Zë dic ''lundi'' pë franges, ''lunes'' pë spagnòl (kaštiglian), ''luni'' pë rumèn, ''dilluns'' pë katalan, ''dilun'' pë occëtan, prò ''segunda-feira'' pë përtëualles.
 
Dend a lë lengh gërmánëkë, è apparëndat a Máni, gl ddíë ggërmánëkë (nòrdëkë) ë la gliuna, ddíë máskurë (pë ggërmanes zë dic ''der Mond'' « gl » gliuna). Akkuscì tënem pë ëslandes ''Manudagur''; pë nghles ''Monday'', da gl nghles andik ''mōna'' > ''moon'' ; pë ollandes ''Maandag'', kë në vè da ''maan'' (jekk è fëmmënil), pë ggërmanes ''Montag'', da gl andik ávëtë ggërmanes ''māno'' > ''Mond'' « gliuna », ecc. Në viev tutt kuand da në ggërmánëkë këmun ''*mænan-'', apparëndat faštima a gl nòm ë gl muès ''*mænōÞ'' > ëslandes ''mánuð'', nghles ''month'', ggërmanes ''Monat'', ecc. La paròla ggërmánëka kë nzegna gl muès è apparëndata a gl latin ''mensis'' > muès, wall ''*mids'', walles ''mis'', brëton ''miz'', irlandes ''mi'' « muès ». Štessa parëndèra tra gl ggrèk ''meis, men'' « muès » e ''mene'' « gliuna ». Në viev tutt kuand da na bbas ndeuropéa ''*mē'' kë zë rëtròva dend a la paròla « mësura », èssènn lë fas ë la gliuna addëprat komm a na mësura ë gl tiemb.
 
A l'Asia, pë ciert lengh '''gliunëdì''' vò dic « gl prim juorn ». Pë cënes prësèmbië, zë dic ''xingqi yi'', kë vò dic « juorn 1 ë la sëmmana ».
 
Mmec, pë árabë, armenië, ggiurgian, ggrèk, abbrèj, përzian e përtëualles, la traduzzion lëttëral ë la paròla èngh « sëkunn juorn ».