Marte: Cagnamiente nfra 'e versiune

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
Nessun oggetto della modifica
Riga 204:
[[File:Phobos deimos diff.jpg|thumb|upright=0.7|left|N'assuocio ntr'ê grannizze 'e Fobos e Deimos]]
 
Marte tene ruje satiellete natorale: [[Fobos (astronomia)|Fobos]] e [[Deimos (astronomia)|Deimos]]. Tutt'e ruje fuje scupierte â [[Asaph Hall]] nt'ô 1877. E nuomme r{{v}}e lloro, ''Paura'' e ''Terrore'', allecuordano 'a [[metologgia grieca]], addù Fobos e Deimos accumpagnajeno 'o pate [[Ares]], [[Marte (dio)|Marte]] pp'e [[Rumane]], nt'â uerra. Nun jè chiaro cummo e si Marte avepejaje pegliato stste ruje lune. Tutt'e ruje teneno n'orbeta â cateniello, abbecen'â ll'equatore, na cosa ca succere arraro. Tuttavota 'a cumposizzione lloro face penzà ca tutt'e ruje songo uggiette cumm'â ll'asteroide<ref>Jacobson, R.A., ''The Orbits and Masses of the Martian Satellites and the Libration of Phobos'', 2010, ''The Astronomical Journal'', vol. 139, n. 2, pp. 668-679.</ref>.
 
Fobos jè 'a cchiù gruossa r{{v}}e roje lune, mesoranno 26,6 km. Tene 'a 'nbriana 'e na preta scuonceca cu assaje cratiere, cu 'o cchiù gruosso ca se chiammatachiamma Stickney e ca cummoglia quase 'a mmità r{{v}}a chiattezza soja. 'A supraffigia r{{v}}o satiellete jè cummegliata sana sana â [[regolite]], ca refrette sul'o 6 % r{{v}}a luce r{{v}}o sole. 'A denzetà jè vascia assaje e allecorda 'e meteorite [[Condrite|condrite cravunacea]] e ffà penzà ca 'a luna fuje pegliatapejata r'ô campo 'e tumità 'e Marte<ref>{{cita web|autore=Emily Lakdawalla|titulo= Phobos: New gravity data and an update on the Phobos-Grunt landing site| url= http://planetary.org/blog/article/00001697/|data=16 'e Attrufo 2008|editore= [[Planetary Society|The Planetary Society]] |acciesso=23 'e Majo 2017 |lengua=en}}</ref>. Ll'orbeta suoja ntuoro 'o chianeta russo jè 'e sett'ore 39 menutule, tene 'a forma 'e nu rutiello e jè luntana 'e 1º r'ô chianu 'e ll'equatore; tuttavoca, sicommo ca jè poco stabbele, pò fà penzà ca fuje pegliatopejato pocoâ pocu tiempo fa. Fobos tene nu periudo 'e orbeta cchiù vascio 'e chello 'e revotazzione 'e Marte; stu fatto o fà soriere â ll'Occaso e trasere â ll'Uorto nt'â sulo unnece aore. 'A renza cchiù luongo r{{v}}o satiellete tene 'a faccia sempe ppo chianeta matre, accussì comm'â Luna r{{v}}a Terra. Sicommo sta abascio 'a ll'autezza sincrona, Fobos s'adda abbecenà, nt'ê 50 meliune 'e anne c'anna abbenì, sempe 'e cchiù ô chianeta, nfin'â nzoperà 'o [[lemmeto 'e Roche]] e schiattarse<ref>''Physics of bodily tides in terrestrial planets and the appropriate scales of dynamical evolution'', 2007, ''Journal of Geophysical Research'', vol. 112, n. E12, pp. E12003.</ref>.
 
Deimos mmece jè 'a luna cchiù peccerella e cchiù â fora, sicommo ca jè 'e 15 km. Tene na 'nbriana 'e n'ellisse, e, abbenché tene na piccirella forza 'e tumità, tene nu gruosso strato 'e regolite ncopp'â supraffigia, ca cummoglie nu poco 'e cratiere facennola paré cchiù rregulare 'e Fobos<ref>Veverka, J.; Burns, J. A., pp. 527-529, 1980.</ref>. Mpurzì cumm'â isso mperrò tene 'a stissa cumposizzione 'e ll'asteroide. Deimos stà â fora 'e ll'orbeta sincrona e se leva â ll'Uorto e nce mette cchiù 'e ruje juorne ppe trammuntà â ll'Occaso, simbé ll'orbeta soja jè 'e trienta aore e decedotto mmenutule. 'O scrastamiento â Marte jè 'e 23459 km. Cumm'â Fobos, tene sempe â stessa faccia nt'ô cielo 'e Marte. Nt'ê punte Lagrangiane 'e ll'orbeta 'e Marte nce stanne mpurzine cierte [[Troiano (astronomia)|asteroide troiane]]. 'O primmo, [[5261 Eureka]], fuje truato nt'ô 1990. Annanzo nce fujeno (101429) o 1998 VF<sub>31</sub>, (121514) o 1999 UJ<sub>7</sub> e 2007 NS<sub>2</sub>. Nsarvamiento â UJ<sub>7</sub> ca sta nt'ô [[Punte 'e Lagrange|punto troiano]] L4, tutt'e ll'asteroide stanno nt'ô L5<ref name="asteroidi">{{cita web|url=http://www.minorplanetcenter.net/iau/lists/MarsTrojans.html|titulo=List Of Martian Trojans|acciesso=8 'e Abbrile 2009 |lengua=en}}</ref>. 'E magnituddene parute r{{v}}e lloro stanno ntr'â 16,1 e ô 17,8<ref name="asteroidi" />, pe tramente 'o semiasse cchiù gruosso lloro jè 'e 1,526 UA<ref name="asteroidi" />. Nu sturio accuoveto r{{v}}a [[sfera 'e Hill]] marziana, nsarvamiento â parte ê rinto â ll'orbeta 'e Deimos ca jè nvesibbele â luce refressa â Marte, jè na smentuta ô rovagno ì'e ll'ati satiellete ca passano 'a magnitudine paruta 'e 23,5, zoè nu raio 'e 90 m ppe n'albeto 'e 0,07<ref>{{cita web|url=http://arxiv.org/abs/astro-ph/0409522|titulo=A Survey for Outer Satellites of Mars: Limits to Completeness|autore=[[Scott S. Sheppard]], [[David Jewitt]] e Jan Kleyna|acciesso=17 'e Marzo 2009 |lengua=en}}</ref>.